Joanna Niemyjska 
Dlaczego bardzo często pracodawcy jej unikają, zastępując innymi? Zapewne dlatego, iż obawiają się przywilejów, jakie gwarantuje ona pracownikowi. Warto przyjrzeć się bliżej swojej umowie i sprawdzić, czy rzeczywiście znajdują się tam wszystkie niezbędne elementy.
Co gwarantuje umowa o pracę?
Po pierwsze, każda osoba, która podpisuje umowę o pracę, ma zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, czyli aktualnie 1386 zł brutto. Ponadto może ona liczyć na szereg innych świadczeń, m.in. prawo do płatnego urlopu czy do zasiłku chorobowego. Umowa o pracę zawiera gwarancję unormowania czasu pracy oraz zapewnia ochronę niektórych grup pracowników. Co szczególne istotne, gwarantuje ona respektowanie konkretnych procedur przy wypowiadaniu umowy. Ponadto respektuje zakaz wypowiadania i rozwiązywania stosunku pracy w szczególnych sytuacjach. W związku z tym w takiej umowie powinny pojawić się zapisy dotyczące m.in. rodzaju i miejsca wykonywanej pracy, wymiaru czasu zatrudnienia czy wysokości wynagrodzenia z uwzględnieniem i wskazaniem jego składników.
Rodzaje umów
Istnieje kilka rodzajów umów o pracę. Umowa na okres próbny może być zawarta maksymalnie na okres trzech miesięcy. Jeśli umowa jest zawarta na krótszy okres, skutkuje to przede wszystkim innym wymiarem okresu wypowiedzenia. W przypadku gdy umowa taka została zawarta na okres krótszy niż dwa tygodnie, czas wypowiedzenia wynosi trzy dni robocze. Jeśli umowa została zawarta na dłużej niż dwa tygodnie, okres wypowiedzenia także się wydłuży – do tygodnia. W przypadku trzymiesięcznej umowy próbnej okres wypowiedzenia wzrasta do dwóch tygodni.
Warto wiedzieć, że umowy na czas określony nie można wypowiedzieć. Wyjątkowo, przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż sześć miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.
Jeśli umowa została zawarta na czas nieokreślony, ale okres jej trwania jest krótszy niż sześć miesięcy, okres wypowiedzenia wynosi dwa tygodnie. W przypadku umowy, która trwa dłużej niż sześć miesięcy, wypowiedzenie obejmuje okres jednego miesiąca, a przy umowie co najmniej 3-letniej, okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące.
Umowa o pracę a umowa-zlecenie
Należy pamiętać, że podpisanie umowy o pracę pozwala pracodawcy w większym stopniu kontrolować naszą pracę. Ustalony termin, miejsce i czas wykonywania zadań służbowych pozwala przedsiębiorcy widzieć postępy w pracy i ewentualnie korygować jej tok. W przypadku umowy-zlecenia lub umowy o dzieło, brak pewnych ustaleń w umowie skutkuje tym, iż najważniejszy jest efekt końcowy pracy. Podsumowując, można powiedzieć, iż wysoka zależność pracownika od pracodawcy oraz swoboda w działaniu to dwie zasadnicze różnice w pojmowaniu obowiązków służbowych w umowie o pracę i umowie-zleceniu.
W przypadku umowy-zlecenia istnieje możliwość wypowiedzenia, należy jednak pamiętać, że w takiej sytuacji przyjmujący zlecenie odpowiada wobec drugiej strony za powstałą szkodę. Analogicznie, jeśli to zleceniodawca wypowiada umowę, jest on zobowiązany zwrócić wydatki poniesione przez drugą stronę, a w razie odpłatnego zlecenia uiścić odpowiednią część wynagrodzenia.
Mimo iż różnic między umową o pracę a umową-zleceniem jest wiele, najważniejszą i chyba podstawową jest to, że w przypadku tej pierwszej praca jest wykonywana samodzielnie, a w przypadku drugiej pracę mogą wykonywać osoby trzecie.
Niezależnie od tego, jaka umowa będzie obowiązywać pracownika, powinien on ją podpisać najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. Jeśli pracownik nie ma podpisanej umowy o pracę, a wykonuje swoje obowiązki i umowy tej nie otrzyma, nie będzie mógł ubiegać się w Państwowej Inspekcji Pracy o pomoc.
Zawieranie umowy-zlecenia zamiast umowy o pracę jest wykroczeniem przeciw prawom pracowniczym, w związku z czym podlega karze grzywny.
Joanna Niemyjska ( Zielona Linia )
